PASEN - Pure genade

Laatst bijgewerkt: zaterdag 12 april 2025 Gepubliceerd: zaterdag 12 april 2025

Opstanding van Christus en vrouwen bij het graf door Fra Angelico

Het tijdstip van Pasen is een spel van getallen en sterren, maar die berekening heeft geen vat of wij zelf al dan niet klaar zijn voor de feestvreugde van het ‘alleluia’.

Net zoals de lente zich ook niet precies schikt naar de datum, zo dringt het paaslicht zich niet op aan wie ervoor gesloten blijft.

Misschien zit je hoofd wel vol zorgen of is er net iets vervelends gebeurd waardoor feestvieren helemaal niet aan de orde is.

Soms staan de paaslelies al in bloei terwijl onze innerlijk leven nog volop in een winterslaap verkeert.

Pasen is geen verplicht nummer. Het dringt zich niet op met lawaai en vertoon, maar fluistert zijn boodschap in de stilte tussen alle heisa door.

Maar als wij alleen maar passief afwachten tot Pasen iets met ons doet, zal er weinig gebeuren. Dit feest nodigt ons uit tot nieuwsgierigheid om een wonderlijke paradox: het vieren van hoop wanneer de hoop ons ontglipt.

Zoals de eerste paasmorgen begon in de schemering, tussen angst en verwachting, zo klopt het aan bij onze persoonlijke twijfels. Het vraagt geen blinde aanvaarding, maar hooguit de verwonderde blik van Maria Magdalena bij het lege graf. Haar naam is voor altijd verbonden met die wonderlijke morgen. Zij leert ons hoe geloof begint: niet met pasklare antwoorden, maar met de moed om vragen te stellen aan de leegte.

Wat betekent dit nu voor mensen van deze tijd? In een wereld vol gekunstelde vreugde en maakbaarheidsgeloof? Kan dit feest iets betekenen voor ons leven? Kan het invloed hebben op hoe we dagelijks omgaan met elkaar en met onszelf?

Voor wie gelooft – of wil geloven – komt Pasen altijd precies op tijd. In welke situatie of levensfase we ook zitten, Pasen geeft er kleur, betekenis en diepgang aan. Zelfs als we verdrietig zijn, of ons zorgen maken om alle ellende in de wereld, komt Pasen goed gelegen. Want Pasen is vooral een feest van genade.

Genade klinkt misschien ouderwets, maar het blijft een krachtig en actueel woord. Wat betekent het eigenlijk? Genade is goedheid ontvangen, gevraagd én ongevraagd.

Elke dag opnieuw krijgen we licht, lucht, voedsel en vriendschap. Dat lijkt vanzelfsprekend, en we zouden zelfs verontwaardigd zijn als we het ineens moesten missen. Misschien zouden we zelfs zeggen dat we er recht op hebben.

Maar dat klopt natuurlijk niet, want niemand kan ons deze dingen garanderen. In onze samenleving eisen we veel op, voeren we processen om ons recht te halen, maar liefde en mededogen kun je niet afdwingen. Ze zijn pure genade.

Dat iemand bereid is ons te vergeven als we fouten maken, dat iemand aandacht schenkt als het slecht gaat, dat kun je niet afdwingen. Het gebeurt uit genade.

De verrijzenis is geen historisch curiosum, maar een levende belofte: wat dood lijkt kan herleven, wat gebroken is kan heel worden.

Deze genade overstijgt onze menselijke logica. Zij is als de regen die de dorre aarde bevochtigt zonder onderscheid van persoon. Laat ons duidelijk zijn: genade is geen goedkope troost. In de schaduw van het kruis openbaart zich een liefde die zelfs de dood niet vreest.

Wanneer wij in onze relaties, in de politiek, in de economie deze logica van overvloed durven toelaten, ontstaat er ruimte voor het onverwachte. Vergeving wordt mogelijk waar haat regeerde. Solidariteit bloeit op waar eigenbelang het landschap beheerste.

Toch blijven wij mensen van vlees en bloed, dragers van zowel licht als schaduw. Daarom komt Pasen ieder jaar terug, niet als verwijt voor ons falen, maar als bevestiging van Gods volhardende trouw. Zoals de lente onvermoeibaar de winter overwint, zo houdt de paasboodschap stand tegen alle cynisme in. Zij nodigt ons uit om medescheppers te worden van deze nieuwe werkelijkheid – niet door eigen kracht, maar door ons te laten dragen door de stroom van genade die sterker is dan alle doodse machten.

In deze tijd van klimaatveranderingen en geopolitieke stormen klinkt dit misschien naïef. Maar wie goed luistert, hoort in het paasalleluia geen vluchtweg, wel de diepste grondtoon van de werkelijkheid. De verrezen Heer toont zijn wonden als teken dat lijden en vreugde samengaan in Gods mysterie. Zo wordt Pasen een kompas in de chaos: het leert ons pijn te omarmen zonder erdoor overweldigd te worden, hoop te koesteren zonder de realiteit te ontkennen.

Het harde geweld van Goede Vrijdag, het geschreeuw van een ontevreden menigte, het gekonkel van machthebbers – het leidde allemaal tot de dood. Woorden van haat en geweld lijken alles kapot te maken. Dat is de harde realiteit, zeggen velen. Altijd hetzelfde liedje.

Maar Pasen laat ons een heel ander lied zingen. Een lied over liefde die alles weer heel maakt, over licht dat troost biedt in het donker.

Het einde van ons lied is altijd genade. Aan het einde van ons klagen, rusteloze zoeken en al onze onzekerheid staat God klaar met open armen. Pasen vertelt ons dat we niet alleen zijn, dat we gedragen worden door een liefde die sterker is dan de dood. En dát is pure genade.

De paaskaars brandt niet voor wie zekerheden zoekt, maar voor wie zich durft te verwonderen over de onpeilbare diepten van Gods liefde. In die verwondering ontstaat ruimte voor vernieuwing – van ons hart, onze gemeenschap, onze wereld. Zo is Pasen geen jaarlijkse herdenking, maar een levende werkelijkheid die ieder ogenblik opnieuw kan ontvlammen.

"God van eeuwig licht,

dit ochtendgloren

is een een spiegel

van uw onuitputtelijke genade.

In de vlam van de paaskaars

herkennen wij uw Zoon,

het ware Licht

dat alle duisternis overwint.

Laat ons,

pelgrims tussen dood en leven,

door dit vuur van hoop verwarmd,

getuigen van uw verrijzeniskracht.

Maak ons tot dragers van dit licht

in de duisternis van deze wereld,

om samen

met al wie of wat gebroken is,

op te staan in uw barmhartigheid.

Door Christus, onze Heer. Amen."