OKTOBER Rozenkransmaand

Laatst bijgewerkt: vrijdag 29 november 2019 Gepubliceerd: maandag 07 oktober 2019

Naast de maand mei staat ook oktober in het teken van de Mariaverering. Het is bij uitstek de maand waarin de ‘paternoster’ of de ‘rozenkrans’ gebeden wordt. ‘De Druivelaar’ vermeld op 7 oktober zelfs het feest van O.-L.-Vrouw van de Rozenkrans (Foto 2: St.-Jacobskerk, Ieper). Van waar komt nu het gebruik om een eenvoudig gebed zoals het ‘Onzevader’ en het ‘Weesgegroet’ met de hulp van een gebedssnoer tientallen keren te herhalen?

Waarschijnlijk ontstond dit gebruik rond de eerste millenniumwissel. Tot die tijd was het Latijn in de abdijen de basistaal voor het gebedsleven. Veel lekenbroeders waren die taal niet machtig en terwijl de monniken zo’n 150 verschillende psalmen reciteerden, baden zij 150 keer eenzelfde gebed, zoals bijvoorbeeld het Onzevader. Om de tel niet kwijt te raken gebruikten ze een snoer met knopen of kralen. Zo ontstond de eerste vorm van de paternoster.

Maar hoe rijmt men nu de ‘paternoster’, die ‘onze vader’ betekent, samen met ‘rozenkrans’, die hoofdzakelijk uit ‘weesgegroetjes’ bestaat? In de 13de eeuw kent de Mariadevotie plotseling een grote bloei. In de volksvroomheid gaat het mariale element steeds meer overheersen, ook buiten de kloosters onder de ‘ongeletterden’. De toenmalige vorm van paternoster wordt een populaire vorm van Mariaverering.

In de Middeleeuwen bestond ook een gebruik om bij bepaalde gelegenheden het hoofd van jonge meisjes met rozen te omkransen. Zo ziet men stilaan dat de aaneenschakeling van groeten aan Maria, de vrouw die men vereert, als een krans van rozen wordt beschouwd. Tenslotte wordt, in overdrachtelijke zin, het snoer waaraan men deze groeten aftelt ‘rozenkrans’ of ‘rozenhoedje’ genoemd.

De volksdevotie tot de rozenkrans werd vooral door de paters Dominicanen of Predikheren sterk aangemoedigd. De H. Dominicus, stichter van deze orde staat in vele kerken volgens de legende afgebeeld waar hij de rozenkrans ontvangt van O.L.Vrouw. Dit is niet historisch bewezen. (Foto 1: Maria-altaar, St.-Vedastuskerk, Vlamertinge). De H. Dominicus geboren rond 1172 in Caleruega (Spanje), overleed op 6 augustus 1221 en werd heilig verklaard op 3 juli 1234. Zijn volgelingen hebben in elk geval de devotie tot de rozenkrans, de paternoster sterk aanbevolen in hun predicaties.

Wat is de Rozenkrans eigenlijk?

De Rozenkrans is 3 maal de paternoster bidden – kortweg 5 tientjes, 10 weesgegroetjes voorafgegegaan door een Onzevader – en daarbij de 15 mysteries overwegen over het leven van Jezus en Maria. De Rozenkrans bestaat uit de vreugdevolle, de droevige en de glorierijke geheimen, zoals het doopsel van Jezus, de bruiloft van Kanaän, de uitnodiging om in Hem te geloven, de gedaanteverandering van Jezus en het Laatste Avondmaal … Paus Johannes Paulus II voegde er de 5 mysteries van het Licht aan toe ter gelegenheid van het Jubileumjaar 2000.

De maand oktober, een stille maand, nodigt ons uit tot bezinning en gebed. En waarin vinden we de grootste bron van rust dan in het overwegen van het leven van Jezus en Maria. Het is daarom dat wij nu gemakkelijker dan in de zomer, waar duizend en één dingen ons verstrooien de rozenkrans, de paternoster ter hand kunnen nemen. Niet alleen het telkens maar herhalen van het ‘Weesgegroet’ is belangrijk, maar ook de levensmysteries van Jezus en Maria zijn het overwegen waard.

Een vertrouwde weg bewandelen

Bij het herhalen van de woorden van de engel “Wees gegroet Maria, vol van genade, de Heer is met U” leggen wij er heel ons hart in. Wij komen Maria groeten en telkens weer herhalen wij hoe begenadigd zij wel is. Lieve Moeder Maria, bid dan ook voor ons, die zo klein en zondig zijn. Wij rekenen nu op u, maar evenzeer als de tijd aanbreekt dat wij deze aarde zullen verlaten om in Gods liefde verder te leven. Ook op deze manier is het Weesgegroet en het overwegen van de blijde, de droevige en de glorievolle mysteries zinvol.

Bidden lijkt voor heel wat mensen verbonden met nadenken en die gedachten dan te formuleren. Maar wat dan met hen die daarin niet zo thuis? Zowel in de Bijbel als in de gebedstraditie van de Kerk wordt bidden nergens vereenzelvigd met verstandswerk. Bidden huist in het hart, niet in het hoofd. Het is vooral een zaak van liefhebben, niet van denken en verstaan. Met het gebed gaat het als met de liefde. In het begin is er een overvloed van woorden, daarna wordt het stil. Woorden doen er dan minder toe. Het is de tijd van de litanie: “Jezus, ik bemin U”. “Heer, ontferm U over mij”. “Wees gegroet, Maria”.

Spijtig dat het bidden van de paternoster, van de rozenkrans, op de achtergrond is geraakt. Vroeger wanneer we op bezoek gingen bij ouderen lag hun paternoster steeds binnen handbereik. Hoeveel jongeren weten nog wat een paternoster is? En nochtans het bidden en herhalen van het Weesgegroet met de kralen van de paternoster geeft een innerlijke rust en vertrouwen.

“In het gebedsleven is de rozenkrans geen vertrekpunt maar een eindpunt. Als een jong iemand zegt dat hij niet van de rozenkrans houdt, dat dit een vervelend gebed is, laat hem dan maar een tekst uit de Bijbel of een ander gebed nemen. Maar... als je een kind ontmoet, een oude man of een gewone vrouw, die zeggen dat ze van de rozenkrans houden, zonder zelf te begrijpen waarom, wees dan blij en verheug je.” (Carlo Carretto). 

De rozenkrans bidden vergt geen bepaalde, moeilijk te verwerven gebedsmethode. We gaan een vertrouwde weg die we van buiten kennen. We hoeven dus niet op de weg te letten en al onze woorden even aandachtig uit te spreken. We mogen ondertussen genieten van de omgeving en gelukkig zijn om de tijd die we met Maria doorbrengen. Precies zoals we vreugde bezorgen aan een geliefde, een zieke die we bezoeken. In die zin had Kardinaal Danneels het ook ooit over “bidden met de voeten: al stappend in bedevaarten en processies”.

Zo is het ook heel zinvol in de nabijheid van Maria aan onze geliefden van dichtbij en veraf te denken en te bidden voor een man die werk zoekt, voor een kind dat een verkeerde weg inslaat, voor een zieke buurvrouw, voor een familie die in onvrede leeft, voor mensen die lijden en sterven in de oorlog. De rozenkrans is een gebed dat niet moet worden begrepen door het gezond verstand. Je hoeft ook niet te begrijpen dat je zoveel keer “Ik bemin U” kunt zeggen tegen een God die je niet ziet.

Hits: 7931