FIETSZEGENINGEN: Koers is religie
“Wij waren góden voor de mensen, de enige góden die ze van dichtbij konden zien en er een klapke mee doen.” Gevleugelde woorden van Briek Schotte. Ze illustreren de haast religieuze beleving van de koers in Vlaanderen. Renners zijn op hun beurt mensenzonen op de weg, die het ene moment triomferen en het andere moment lijden: Palmzondag en Goede Vrijdag in én wedstrijd. En aan volgelingen ontbreekt het ze apostelen van de weg allerminst. In dikke drommen verdringen zij zich elke zondagmorgen in koershabijt op de openbare weg om hun zondagsplicht te vervullen.
Ker(k)miskoers
of hoe we de koers aan de ker(k)mis te danken hebben. Deze ker(k)missen gaan lang gepaard met een misviering en een processie, gevolgd door een feestelijke bijeenkomst. Rond 1900 gaan ‘velokoersen’ wezenlijk deel uitmaken van zowat elk kermisprogramma in Vlaanderen.
God is van onze parochie
Tot diep in de vorige eeuw behoort ‘mijnheer pastoor’, samen met de burgemeester, de dokter en de schoolmeester, tot het kransje plaatselijke notabelen. Naar hen wordt opgekeken. Zij zijn het gezicht van het dorp. Concurrentie krijgen ze van renners als Cyriel Van Hauwaert en Odiel Defraeye. Cyriel en Odiel, beiden van eenvoudige komaf, boeken als eerste Belgen successen in buitenlandse topwedstrijden en creëren een heuse wielerhausse. Liever dan op zondag naar de kerk te gaan trekken supporters naar wedstrijden in het omliggende waar zij hun wielergoden aan het werk kunnen zien. Vaak tot ergernis van de plaatselijke pastoor.
Na hun overwinningen worden renners ook nog eens gevierd en ingehaald als een Messias, als ‘de’ nieuwe held van de parochie. Hun successen zorgen voor een ongezien gevoel van samenhorigheid. Zo werd ‘God’ is één van ons en van ónze parochie! ln de jaren zestig en zeventig overstijgt één wielergod alle andere: Eddy Merckx. Tot op heden worden zijn prestaties herinnerd en beschreven als buitenaards en goddelijk zonder meer.
De Ronde als hoogmis
Renners en supporters vieren de Ronde als een eucharistie in de openlucht. Pers en publiek worden haast extatisch in de Heilige Week die de Ronde voorafgaat. Faits divers groeien uit tot lokaal wereldnieuws. In Vlaanderen valt Pasen om de zoveel jaar op de Ronde van Vlaanderen en niet omgekeerd!
(Bij)gelovige renners
Coureurs zijn kinderen van hun tijd. Ondanks de algemene terugloop van de geloofsbeleving zien we dat er nog steeds renners zich ‘bezondigen’ aan een kruisteken voor de start. Zoals in zo veel sporttakken is bijgeloof ook wijdverspreid binnen het wielrennen. Met stip op nummer 1 staat ‘triskaidekafobie’ of de angst voor het nummer 13. Om bijkomende rampspoed te vermijden hangen heel wat lotelingen één exemplaar omgekeerd op de rug. Volgens de overlevering zou de afkeer voor het nummer 13 wortels hebben in het Laatste Avondmaal, toen 12 apostelen met Jezus plaatsnamen aan tafel. Tijdens die maaltijd werd duidelijk dat een van zijn leerlingen - Judas - Jezus verraden had.
Leven als paters
‘Ora et lobora’ ofwel ‘Bid en werk’! Dat is het motto voor benedictijner monniken. Bezinning, vasten en (hand)werk als rode draad doorheen hun dagelijkse, repetitieve bestaan. Het profbestaan van wielrenners toont vaak gelijkenissen met deze levenswijze. Wie het wil maken op het hoogste niveau moet leven als een pater. Frieten, bier en chocolade zijn des duivels. Soberheid en matigheid zijn sacrale woorden.
Trainen is de boodschap, elke dag opnieuw. In periodes voor belangrijke wedstrijden gelden die leefregels des te meer. Renners zonderen zich dan af. Vaak op een desolate berg, zoals het een echte kluizenaar past. Ascese, zelfkastijding en onthouding moeten het pad effenen naar het hoogst mogelijk: de overwinning.
Doodzonde
'Eerlijke wedijver, voor alles!' Sporta, de sportvleugel binnen de katholieke kerk, propageert al midden de vijftiger jaren de zuivere sport. Vooral dopinggebruik is uit den boze. Hoewel dopinggebruik een publiek geheim is, wordt er zelden openlijk over gesproken. Renners die over doping uit de biecht klappen, worden zo ongeveer geëxcommuniceerd. Maar al bij al is de gemiddelde Vlaming erg vergevingsgezind tegenover dopingzondaars.
De zaak Pollentier veroorzaakte in de Tour van 1978 veel ophef in zijn thuisbasis en zelfs de plaatselijke pastoor stapte mee in het spontane protest en schonk hem terstond de absolutie.
Fietszegeningen
Bij het begin van het wielerseizoen vinden her en der fietszegeningen plaats. Zo verzamelden zondag 26 februari tegen de middag tientallen wielertoeristen van diverse clubs met veelzeggende namen op de Veemarkt in Ieper: 'Koeketoe’s, Fringstoe’s, Molteni’s, Faema’s, Ardeca’s, Retro’s, Platte Tube’s... Uiteraard niet om de wielergoden te aanroepen want het zijn tenslotte ook mensen zoals wij met hun kwaliteiten en kwetsbaarheden. Maar om eerst en vooral hun onderlinge vriendschap te bevestigen en ook omdat ze het veilig willen houden voor zichzelf en alle gebruikers op de openbare weg. En telkens wanneer je zo’n enthousiaste bende ziet passeren, merk je altijd dat er herdersfiguren tussen zitten die de kudde in goede banen leiden. Een incident of accident schuilt vaak verraderlijk in een klein hoekje en is gauw gebeurd. We kunnen het ondanks alle voorzorg niet helemaal uitsluiten.
We doen ons best en laat God dan maar - op zijn manier - de rest doen. Ook al geloof je daar niet in, er is niets verkeerd mee elkaar alle goeds toe te wensen. En daar gaat het om in deze zegeningen.
Hits: 4013We wensen alle wielerliefhebbers omwille van hun engagement, hun vriendschap en hun families in ons aller naam en in de naam van God zelf, een gezegend wielerjaar toe, want we kunnen niet zonder elkaar.