Catechese-impuls : Het kruisteken

Laatst bijgewerkt: zondag 28 juni 2020 Gepubliceerd: dinsdag 19 mei 2020 Geschreven door Lode Caes

Hoe maak je eigenlijk een kruisteken ? En doet het je iets ? Tijd om dit ritueel te herontdekken als een teken waarin ons geloof tot uitdrukking komt.

De betekenis van rituele gebaren kan uitgehold raken als we ze te vaak gedachteloos stellen. Een kruisteken vraagt om zorg en aandacht, wil het werkelijk een teken worden van geloof, een teken waarmee we ons geloof uitdrukken in de God die we noemen : Vader, Zoon en Geest.

Hoe maken we een kruisteken ?

Het ene kruisteken is het andere niet. Er is een verschil tussen een kruisteken dat je maakt in het persoonlijk gebed, als je alleen bent, of het kruisteken dat een liturgische viering opent. Dat laatste kruisteken is bedoeld als dialoog.

Bij het begin van de eucharistieviering bijvoorbeeld is het de priester die zegt :

In de naam van de Vader en de Zoon en de heilige Geest.

Waarop de andere aanwezigen samen antwoorden : Amen. De priester beluistert en aanvaardt dan weer dit bevestigende Amen. De eerste woorden maken meteen duidelijk : wij zijn hier niet in eigen naam bijeen en we vormen een  gemeenschap waarin een dialoog zal worden opgebouwd tussen verschillende partners.

De zin van het kruisteken

Het kruisteken is rijk aan betekenis. Het kan verschillende kleuren aannemen, naargelang de situatie waarin we het maken. Alleen wanneer we het kruisteken met aandacht maken zullen wij er de diepe zin en kracht van ontdekken. Alleen zo wordt het een signum fidei, een teken waarin ons geloof tot uitdrukking komt.

Romano Guardini over het kruisteken

In zijn werkje Van heilige symbole  (voor het eerst verschenen in 1922-1923) geeft Romano Guardini een mooie catechese over de zin van het kruisteken. Een fragment :

Wanneer je een kruisteken maakt, maak het dan goed. Geen haastig, verminkt gebaar, waarvan men niet weet wat het eigenlijk moet betekenen.

Neen, een goed kruisteken, langzaam, groot, van het voorhoofd tot de borst, van de ene schouder tot de andere. Voel je, hoe het je helemaal omvat ?

Guardini's catechese gaat voort :

Concentreer je. Leg al je gedachten en je hele gemoed in dit teken, zoals het gaat van voorhoofd tot borst, van schouder tot schouder. Dan voel je : het omvat je helemaal, met lichaam en ziel. Het maakt je één, het zegent je, heiligt je. Waarom ? Het is het teken van het Al en het teken van de verlossing. Aan het kruis heeft onze Heer alle mensen verlost; de geschiedenis, de wereld.

Door het kruis heiligt Hij de mens, volledig, tot in de laatste vezel van zijn wezen.

Daarom maken wij het kruisteken voor het bidden, om ons aan al het andere te onttrekken en gedachten, hart en wil op God te richten. Na het gebed, opdat in ons zou blijven wat God ons heeft geschonken. In de bekoring, opdat het ons zou sterken. In het gevaar, opdat het ons zou beschermen. Bij de zegen, opdat Gods levenskracht opgenomen wordt in de ziel en alles daarin bevrucht en wijdt.

Denk daaraan, zo vaak als je het kruisteken maakt. Het is gewoonweg het teken, het teken van Christus. Maak het goed : langzaam, groot, met aandacht. Dan omvat het heel je wezen, lichaam en ziel, je denken en je willen, verstand en gemoed, doen en laten, en alles wordt erin gesterkt, getekend, gezegend, in de kracht van Christus, in de naam van de drie-ene God.

Hits: 4878