OPEN BERAAD: Levensnabije Liturgie

Laatst bijgewerkt: donderdag 05 december 2019 Gepubliceerd: donderdag 05 december 2019 Geschreven door Lode Caes

Het is een traditie geworden om in onze Pastorale Eenheid ieder jaar een Open Beraad te organiseren. Zo kan het team en de vrijgestelden zoveel mogelijk mensen betrekken bij de werking. Want de Kerk, dat zijn we met z’n allen, Gods volk onderweg. Eerder dit jaar – in de paastijd – werd door de Werkgroep Liturgie en Gebed een enquête gehouden rond liturgie, hetgeen waar we vaak het eerst aan denken als we over Kerk spreken. Het gaat natuurlijk over meer, maar liturgie ligt aan ons hart, is belangrijk. We willen doorgaans kwaliteit en een levens-nabije liturgie. Al lopen de meningen daarover wel eens uiteen.

230 formulieren werden ingevuld door – mag het verbazen – vooral 65+’ers. Veel mensen waardeerden het initiatief en drukten ook hun dankbaarheid uit voor al wie actief betrokken is in de liturgie. Uit de bevraging blijkt ook dat er in de binnenstad nogal wat mobiliteit is tussen de kerken, ook van de rand naar de stad, de rand onderling maar nauwelijks van het centrum naar de rand. Er waren beduidend meer opmerkingen over de (materiële) vorm dan over de inhoud. En als er al vraag is naar verandering dan spreekt daar vaak ook heimwee uit naar (veel) vroeger. Bijzondere vieringen – buiten het vertrouwde – zoals instapvieringen, … liggen eerder moeilijk. Mensen hebben nood aan stilte, aan toegankelijke teksten, aan uitleg over de Bijbel. Maar blijkbaar wordt het bestaande aanbod buiten de klassieke liturgie – bv. de conferenties in de Frezenberg – te weinig benut.

Een 50-tal mensen namen actief deel aan het Open Beraad op dinsdag 26 november in zaal Familiekring. Om de thematiek enigszins bespreekbaar te maken werd de mogelijkheid geboden naar keuze te participeren aan twee van de vier gesprekstafels. Hieronder een summier verslag van suggesties over de aangegane onderwerpen. Vooraf al een woord van dank aan alle betrokkenen en Régine Sénechal, die de niet onaanzienlijke taak op zich naam de enquête te verwerken.

Gemeenschapsvorming

Liturgie is vaak te weinig een uiting van gemeenschapsvorming. Soms lijkt een viering een hoogst individuele aangelegenheid. Dat kan doorbroken worden met een hartelijke verwelkoming en dat hoeft niet noodzakelijk door de voorganger zelf of alleen te gebeuren. Elementen die dat verder kunnen bevorderen zijn de samenzang, de vredeshanddruk. Dat veronderstelt wel dat je dichter bij elkaar zit zodat je elkaar hoort en kunt bereiken. De opstelling van de stoelen in de kerk kan invloed hebben op dat elkaar ‘horen, voelen en zien’. Het verhoogt ook de herkenbaarheid en de vertrouwdheid met elkaar. De mogelijkheid om achteraf na te praten rond een drankje brengt mensen eveneens dichter bij mekaar, biedt mogelijkheden om contacten te leggen of bij te praten. Geregeld samenkomen in een viering doet zelfs het verlangen groeien elkaar terug te zien! We laten ook kansen liggen door Christenen uit het Midden-Oosten (zeker als zij daar vervolgd werden) of Oost-Europa niet meer aan te spreken en te betrekken. Ze kunnen een boost betekenen voor onszelf leiden tot een hechtere gemeenschap.

Muziek en zang

TV- of projectieschermen – permanent of bij gelegenheid – in de kerk worden als positief ervaren om te kunnen meezingen of -bidden. Het zou niet slecht zijn als de inhoud van een lied al eens geduid zou worden. Zangblaadjes die in alle kerken worden gebruikt geven een gevoel van herkenbaarheid als je eens naar een andere kerk gaat. Een gezamenlijk koor voor de speciale diensten wordt als zeer gemeenschapsvormend gezien. Ook samenzang in de kerk is groepsvormend. Koren zingen evenwel graag hun eigen koorwerken en ze waarderen het niet altijd dat ze gevraagd worden om gewoon de eenstemmige liederen van de volgblaadjes te zingen. CD’s op een huwelijk of een uitvaart zijn aanvaardbaar, al is live muziek wel te verkiezen. We kunnen het natuurlijk niet categoriek verbieden, maar de vraag mag wel eens gesteld worden of die muziek in die context wel gepast is. En dan zijn er al eens technische problemen…

Gezinsvriendelijke liturgie

Een kerkgemeenschap kan niet zonder kinderen. Maar hoe realiseer je dat kinderen welkom zijn? Er zijn de gezinsvriendelijke vieringen in de kathedraal maar die ruimte wordt te groot ervaren waardoor de aanwezige gezinnen te verspreid zitten. Eventueel ook uitwijken naar een meer geschikte locatie. Mensen moeten ook weten wat ze van zo’n viering kunnen verwachten. De viering moet een ‘gezicht’ krijgen. De taal beter aangepast. Eventueel moet er een aparte kinderwoorddienst voorzien worden. De kinderen zouden ook wat actiever kunnen betrokken worden, meer dan iets voor te lezen, ook iets creatiefs doen, musiceren, een lied zingen. Sommigen menen dat hier ook een taak is weggelegd voor onze katholieke scholen. Kinderen komen uit een mediacultuur, moeten we ze daar ook niet meer tegemoet treden?

Eenheid en verscheidenheid

Het plaatselijke kerkelijke landschap evolueert snel. We hebben elkaar nodig, groeien naar elkaar toe, kruiden het geheel maar dat is niet altijd naar ieders smaak. Elke gemeenschap heeft eigen tradities, noden en verlangens en het is vaak een beetje op eieren lopen. Het blijft bijvoorbeeld wennen aan de verscheidenheid in voorgangers. Elk heeft zijn eigen stijl. Sommigen vinden dit een rijkdom, anderen verlangen eerder een vaste, vertrouwde voorganger.

Er is eenheid in de sterke momenten. Zelfde teksten en liedblaadjes, maar dit wordt zeer verschillend ervaren. Sommigen vinden dit positief, en willen de teksten en liedjes ook uitbreiden buiten de sterke tijden. Anderen vinden dat er te veel wordt opgedrongen. De enen vinden de vieringen te lang. Anderen stellen dat de kwaliteit primeert en dat een viering dan gerust wat langer mag duren … want we hebben ons geen moment verveeld. Vandaar misschien ook de vraag of we niet kunnen opteren voor bepaalde vieringen – gezinsvriendelijke of klassiek – op plaatsen die daar de grootste affiniteit mee hebben? Mensen weten dan wat ze kunnen verwachten en waar ze dan terecht kunnen. Op sommige parochies ontstaan ook nieuwe dingen. Bv. in Brielen. Ondanks die ene misviering per maand, komen mensen er toch graag samen en maken ze er iets bijzonders van. Zoiets verdient alle kansen.

Het laatste woord zal hierover nooit gesproken worden. Maar wat blijkt? De werkgroepen van de Pastorale Eenheid die het geheel aansturen, lijken hoofdzakelijk bevolkt door mensen uit het centrum. Er is blijkbaar weinig respons vanuit de rand. De betrokkenheid van de rand naar het centrum is beperkt. Al lijkt er volgens sommigen ook te weinig te bewegen vanuit het centrum naar de rand. Wat houdt ons tegen in de ene of andere richting?

Hits: 9177